معماری وارطان هوانسیان
سهراب سروشیانی، ویکتور دانیل، بیژن شافعی
مجموعه معماری دوران تحول در ایران
انتشارات دید / چاپ اول ١٣٨٧
اندیشه ایجاد گروه
اندیشه ایجاد گروه تحقیقاتی ” معماری دوران تحول ” در سال ١٣۶١ شکل گرفت و یک سال بعد در محفلی دانشجویی و با عضویت پنج داوطلب به تحقق پیوست.
شناخت تاریخ معماری معاصر و معرفی نمونه آثار آن و نیز معماران شاخص این دوره ، انگیزه اولیه شکل گیری این گروه تحقیقاتی بود.
” معماری دوران تحول ” به دوره ای از معماری سرزمین ایران توجه دارد که تحول ، یکی از مشخصه های مستمر آن است.
از دیدگاه تاریخی ، این دوره از اواسط دوران سلطنت ناصرالدین شاه قاجار شروع شده و تا کنون ادامه دارد.
در این دوره ، تحول با مشخصه های متغیری همراه است.
بناهای متعددی توسط معماران ایرانی و خارجی ساخته شده اند که متاثر از تغییر در زمینه های مختلف هستند و ضرورت تقسیم بندی دوره های تاریخی را ایجاب می کنند.
بر اساس این تقسیم بندی ، ارائه نتایج تحقیق در قدم اول شامل معرفی معماران منفرد و آثار معماری آن هاست.
با معرفی معماران هر دوره ، در قدم بعدی امکان معرفی دوره های تاریخی و نهایتا کلیت معماری دوران تحول فراهم می شود.
به این ترتیب نتایج تحقیق در سه سطح قابل ارائه است.
الف_ ” معماران و آثار معماران ” ، شامل : معماری معماران ، آثار و روش ها.
ب_ ” دوره تاریخی ” ، شامل : معرفی دوره و زمینه های متعلق به آن ، نمونه آثار معماری و معماران ، سبک ها و گرایش ها .
ج_ ” معماری دوران تحول ” ، شامل : تاریخ تحلیلی معماری دوران تحول ، تحولات زمینه ها ، دسته بندی سبک ها و گرایش ها.
وارطان هوانسیان، جزو اولین آرشیتکت های فارغ التحصیل ایرانی است که پس از پایان تحصیلات معماری و شهرسازی در کشور فرانسه و در اواسط حکومت رضاشاه به ایران بازگشت و در طی سه دهه فعالیت حرفه ای خود در ایران ، مجموعه ای از بناهای مهم و شاخص را در تهران و چندین شهر دیگر احداث کرد. راه و روش وارطان در ساخت بنا ، با افزایش تعداد آثار ، ضمن تأثیر گذاری بر سایر معماران ، شیوه خاصی از ساخت بنا را رواج داد که بعدها توسط گروهی از صاحب نظران به ” شیوه وارطانی ” موصوف گشت.
زندگینامه
وارطان هوانسیان در شهر تبریز به دنیا آمد ، تحصیلات ابتدایی و متوسطه خود را در آن شهر به پایان رساند و در آن جا مشغول به کار شد.
وی سپس به تهران آمد و مدتی به تدریس در مدارس ارامنه پرداخت. او در سال ١٢٧٩ هجری شمسی جهت تحصیل هنر عازم پاریس شد و پس از ۴ سال از رشته معماری فارغ التحصیل گردید. او به دنبال اخذ مدرک معماری خود به آموزش در رشته شهرسازی روی آورد و همزمان مشغول به کار در پاریس شد.
وارطان در سال ١٣١۴، پس از ١٧ سال اقامت در اروپا ، به ایران بازگشت و در اولین اقدام در مسابقه ” طرح بنای هنرستان دختران ” شرکت کرد و موفق به کسب مقام اول گردید.
او در طی دوران فعالیت حرفه ای خود موفق به ساخت ده ها ساختمان با کارکردهای مختلف ، از کاخ سلطنتی گرفته تا مدرسه و ویلای مسکونی شد و به موازات آن ، به فعالیت های فرهنگی و اجتماعی نیز پرداخت. وی از اعضای موثر تاسیس ” انجمن ایرانیان مقیم فرانسه ” در پاریس و ” انجمن آرشیتکت های ایرانی دیپلمه ” در ایران بود و در طی فعالیت های حرفه ای ، فعالیت علمی را با چاپ مقالات در نشریات و انتشار دو نشریه در زمینه هنر و معماری پی گرفت.
آثار وارطان در تهران :
بناهای دوره اول
- هنرستان دختران
- مهمان خانه دربند
- کاخ سعدآباد
- مهمان خانه ایستگاه راه آهن تهران
بناهای دوره دوم
- مهمان پذیر لاله
- ساختمان جیپ
- سینما _تاتر متروپل
- خانه مسکونی خیابان طالقانی
- ساختمان تجاری_مسکونی اخوان
- هتل ( مهمان خانه ) فردوسی
- مجموعه تجاری_مسکونی جامی
بناهای دوره سوم
- ویلای شخصی وارطان_زعفرانیه
- ساختمان بانک سپه شعبه توپخانه تهران
- ساختمان بانک سپه شعبه بازار